Jakie są korzyści z posiadania pompy ciepła?

Wydatki na ogrzewanie stanowią główną pozycję na liście kosztów utrzymania domu. Trudno się dziwić, że indywidualnych inwestorów coraz bardziej interesują możliwości wykorzystania odnawialnych źródeł energii, w tym także pomp ciepła, do uzyskania oszczędności w perspektywie wielu lat. Sprzyjają temu programy wsparcia, a ostatnio również możliwość skorzystania z ulgi termomodernizacyjnej.

Co to jest pompa ciepła i jak działa?

Zasada działania pompy ciepła opiera się na znanym od połowy XIX w. cyklu Carnota i przypomina zasadę działania lodówki, tyle że na odwrót. Pompa ciepła pobiera ciepło zgromadzone w otoczeniu budynku (ze środowiska o niższej temperaturze — powietrza, wody lub gruntu) i oddaje do instalacji wewnątrz domu, czyli miejsca o wyższej temperaturze. Aby zmusić ciepło, by płynęło wbrew prawom natury (z miejsca o niższej temperaturze do miejsca o wyższej temperaturze), trzeba dostarczyć energię z zewnątrz. Sprężarka stanowiąca niezbędny element pompy ciepła zużywa ok. 4 – 5 razy mniej energii od energii, jaką dostarcza pompa ciepła. W dolnym źródle ciepła czynnik roboczy (np. roztwór glikolu) pobiera ciepło i paruje. Następnie trafia do sprężarki, w której rośnie jego ciśnienie i energia, a następnie w wyniku skraplania przekazuje ciepło do górnego źródła ciepła, które może być wykorzystane w instalacji centralnego ogrzewania lub centralnej wody użytkowej. Po przekazaniu ciepła czynnik roboczy jest rozprężany i wraca do parownika w dolnym źródle ciepła. Cały cykl zaczyna się od nowa.

Jakie są rodzaje pomp ciepła?

Ze względu na źródło czerpania ciepła z otoczenia wyróżnia się pompy ciepła:

1. Gruntowe

Gruntowe pompy ciepła mogą być wyposażone w kolektor poziomy lub pionowy. Kolektor poziomy wykorzystuje ciepło gruntu nagrzanego od słońca. Wymaga dużej i niezagospodarowanej powierzchni wokół budynku i zabezpieczenia przed przemarzaniem. Pompy z kolektorem pionowym są bardziej efektywne, gdyż korzystają z ciepłą geotermicznego. W warunkach Polski temperatura gruntu na głębokości około 1,5 m jest stała przez cały rok i wynosi ok. 7-8 ºC (poza terenami górskimi), czyli jest zbliżona do średniej rocznej temperatury powietrza. W miarę schodzenia w głąb ziemi temperatura rośnie o około 1,5-3,0 ºC na każde 100 m, w zależności od regionu. Kolektory pionowe wymagają jednak kosztownych wierceń.

1. Wodne

Pompy wodne wykorzystują ciepło wód zgromadzonych w warstwie wodonośnej lub w wodach powierzchniowych (rzeki i jeziora). Instalacja pomp wodnych jest stosunkowo droga i kłopotliwa.

1. Powietrzne

Pompy powietrzne są najmniej kłopotliwe i najtańsze, jednak ich mankamentem jest mniejsza wydajność w okresie zimowym. Powietrze z zewnątrz jest doprowadzane przez wentylator, który generuje pewien poziom hałasu.

 

Co daje pompa ciepła?

Pompa ciepła może być podstawowym źródłem ciepłego powietrza w mieszkaniu oraz ciepłej wody użytkowej w kranie. Myśląc o zamontowaniu pompy ciepła, trzeba pamiętać o tym, że dostarcza ona do budynku wodę o temperaturze ok. 55 ºC, czyli jest dostosowana do niskotemperaturowych instalacji centralnego ogrzewania i centralnej wody użytkowej, najlepiej więc wyposażyć dom w ogrzewanie podłogowe. Jedyny koszt, jaki generuje pompa ciepła to koszt zasilania sprężarki lub wentylatora (bez prądu pompa ciepła nie działa). Pompa ciepła może współpracować z kolektorami słonecznymi do ogrzewania wody oraz z systemem wentylacji mechanicznej z rekuperacją, który pozwala odzyskać ciepło uchodzące z pomieszczeń w trakcie wietrzenia. Pompa ciepła instalowana jest na zewnątrz budynku, nie ma więc potrzeby przeznaczania pomieszczenia na kotłownię. Odpada także konieczność budowy komina.

 

Czy warto inwestować w pompę ciepła? 

Wymiana nieefektywnego i szkodliwego dla środowiska źródła ciepła (np. kotła na węgiel albo ekogroszek) i zastąpienie go pompą ciepła typu powietrze-woda albo gruntową pompą ciepła może być dofinansowane w ramach programu Czyste Powietrze ze środków WFOŚiGW, z którego można otrzymać zwrot kosztów w wysokości do 25 tys. zł, a w przypadku połączenia inwestycji z montażem instalacji fotowoltaicznej do 30 tys. zł. Tego typu przedsięwzięcie zazwyczaj kosztuje więcej, ale począwszy od rozliczenia za rok 2019 r., można odliczyć wydatki na termomodernizację istniejących budynków jednorodzinnych od wysokości uzyskanych dochodów w rocznym zeznaniu podatkowym PIT. Bez względu na formę opodatkowania podatnikowi przysługuje odliczenie do 53 tys. zł, które uwzględnia się w pkt. 6 części B formularza PIT-O. Ważną informacją dla inwestorów jest to, że obie formy dofinansowania nie wykluczają się wzajemnie, gdyż środki z programów pomocowych nie są dochodami w rozumieniu prawa podatkowego.